สูตรสมุนไพร “ยาลูกแปลกแม่” ประกอบด้วยสมุนไพรหลัก 3 ตัว ได้แก่ มะตูม กล้วยน้ำไทหรือกล้วยน้ำว้า และพริกไทยดำ

กล้วยน้ำไท

“กล้วยน้ำไท” หรือกล้วยหอมเล็ก เป็นกล้วยท้องถิ่นของกรุงเทพฯ ในปัจจุบันพบได้ยาก มีชื่อเรียกทางวิทยาศาสตร์ว่า Musa (AAB) ‘Nam Thai’

มีลักษณะของผลคล้ายกล้วยหอมจันทร์ แต่โค้งงอกว่า เป็นเหลี่ยม เปลือกหนา ปลายผลมีจุกและมักมีก้านเกสรตัวเมียติด เมื่อสุกมีสีเหลืองเข้มและมีจุดดำเล็กๆคล้ายกล้วยไข่ เนื้อสีเหลืองอมส้ม กลิ่นรสหวานหอม ไม่มีเมล็ด นิยมกินผลสด ถ้านำไปเชื่อมหรือผ่านความร้อนจะมีรสฝาด มีสรรพคุณเป็นยาดี สามารถนำมาดองกับน้ำผึ้งใช้เป็นยาอายุวัฒนะ แต่เดิมเป็นกล้วยที่ใช้โดยทั่วไปในพิธีกรรมต่างๆ แต่ปัจจุบันหายาก จึงเปลี่ยนมาใช้กล้วยน้ำว้าแทน

เป็นกล้วยที่คนโบราณถือว่าเป็นผลไม้ศักดิ์สิทธ์หรือ “กล้วยพิธี” ที่ใช้ในการประกอบพิธีกรรมและงานมงคลต่างๆ เช่น การบวงสรวงไหว้ครู ทำขวัญ เป็นต้ กล้วยน้ำไทที่ใช้ทำยาเป็นกล้วยสุก มีสรรพคุณเป็นยาอายุวัฒนะ กล้วยน้ำไทอุดมด้วยธาตุอาหารและพลังงาน กล่าวคือ กล้วยน้ำไทสุกหนัก 100 กรัม มีพลังงาน 124 กิโลแคลอรี คาร์โบไฮเดรต 29% โปรตีน 1.5% ไขมัน 0.2% และน้ำ 68.6% สารอนินทรีย์ 0.7% และคนสมัยก่อนเขาใช้ด้านในของเปลือกกล้วยน้ำไทเช็ดลิ้นเด็กแก้หละละอองลิ้นขาว แต่เดี๋ยวนี้กล้วยน้ำไทหายากจะใช้กล้วยน้ำว้าแทนก็ได้

มะตูมนิ่ม

มะตูมนิ่มเป็นไม้ยืนต้นสูง 10-15 เมตร ใบเดี่ยว รูปรี ใบมีกลิ่นหอม ยอดอ่อนกินเป็นผักสดกับน้ำพริกได้ ในทางไสยศาสตร์ถือว่า ใบของมะตูมทุกชนิด ใช้ป้องกันสิ่งชั่วร้าย ขับไล่ภูตผีปีศาจได้ ดอกเป็นสีขาวมีกลิ่นหอมแรงและหอมไกล ผลรูปกลมรีคล้ายไข่ ผลอ่อนสีเขียว เปลือกแข็ง เมื่อผลสุกเป็นสีเหลือง และเปลือกผลจะอ่อนและนิ่ม ใช้นิ้วกดจะบุ๋มทันที ไม่เหมือนเปลือกผลมะตูมทั่วไป จึงถูกเรียกว่า “มะตูมนิ่ม” เนื้อในเป็นสีเหลือง มีเมล็ดจำนวนมาก รสชาติหวานหอมปนฝาดเล็กน้อย

ที่จริงก็เป็นพันธุ์เดียวกับมะตูมทั่วไป อาจจะมีผลกลมหรือผลรูปไข่ก็ได้แต่ผิวลูกจะนิ่มกว่า นำไปตากแห้งแล้วก็ยังนิ่ สรรพคุณมะตูมนิ่มเหมือนมะตูมธรรมดา ในที่นี้ใช้มะตูมสุกซึ่งมีสรรพคุณช่วยบำรุงร่างกาย บำรุงหัวใจ บำรุงตับ เพิ่มระดับอินซูลิน ช่วยควบคุมน้ำตาลในเลือด ลดไขมันในเลือด ป้องกันโรคความจำเสื่อม เป็นยาระบาย ช่วยบำรุงผิวพรรณให้สดใส

ต้นมะตูมนิ่มเป็นพืชทนแล้ง สามารถปลูกและเติบโตได้ดีในทุกพื้นที่ แม้กระทั่งในพื้นที่ที่เป็นดินทราย ดินที่มีหิน ก็สามารถเติบโตได้ดี แต่หากปลูกในพื้นที่ดินเหนียวก็สามารถปลูกและเติบโตได้ อาจจะโตช้ากว่าที่ปลูกในดินอื่นๆ เพราะดินเหนียวทำให้รากเดินได้ไม่ดี ใช้ระยะเวลานานกว่ารากจะสามารถเดินได้ เพื่อชอนไชไปดูดสารอาหารต่างๆ

การขยายพันธุ์ มีหลายวิธี การเพาะเมล็ด เสียบยอด ทาบกิ่ง การสกัดราก (มีต้นที่งอกจากราก) แต่จากการทดลองและประสบการณ์หลากหลายวิธีนี้ การเพาะพันธุ์จากเมล็ด อัตราการกลายพันธุ์สูง ต้นมีหนามเยอะและสูง กว่าจะให้ผลผลิตอาจต้องใช้เวลา 5-10 ปี แต่หากขยายพันธุ์โดยการเสียบยอด ทาบกิ่ง จะได้พันธุ์เหมือนต้นแม่ ให้ผลผลิตเร็ว ต้นเตี้ย ไม่มีหนาม ใช้เวลา 2-3 ปี ให้ผลผลิต

พริกไทยดำ

ลักษณะของพริกไทยเม็ดดำ

ในพริกไทยเม็ดดำจะพบ “ไพเพอร์รีน” หรือ Piperine ปริมาณมาก เป็นสารสำคัญที่ให้กลิ่นฉุนและรสเผ็ดร้อน ซึ่งมีผลงานวิจัยที่พบว่าสารไพเพอร์รีน สามารถช่วยกำจัดไขมันส่วนเกินเพื่อลดความอ้วนได้ นอกจากนี้ยังใช้ในการลดไข้ ลดอาการเจ็บปวด และลดอักเสบได้ดี

ที่มาของพริกไทยเม็ดดำ

พริกไทยจัดว่าเป็นพืชที่อยู่ในวงศ์ PIPERACEAE โดยมีชื่อเรียกอื่นๆ อีกหลายชื่ออย่างเช่น พริกไทยเม็ดดำ พริกไทยเม็ดขาว พริกไทยล่อน และพริกไทยน้อย เป็นต้น มีถิ่นกำเนิดมาจากบริเวณเทือกเขาทางตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศอินเดีย และยังเป็นพืชเศรษฐกิจในประเทศเขตร้อนอีกด้วย สำหรับประเทศไทยก็ถือว่าเป็นพืชเศรษฐกิจด้วยเช่นกัน ซึ่งนิยมปลูกมากในจังหวัดจันทบุรี ระยอง และตราด

พริกไทยเม็ดดำกับประโยชน์ด้านการรักษาโรค

1. กระตุ้นระบบการเผาผลาญพลังงาน

ด้วยรสเผ็ดของพริกไทยเม็ดดำจะช่วยกระตุ้นระบบการย่อยอาหารและการเผาผลาญพลังงาน เป็นการช่วยกำจัดไขมันส่วนเกินที่สะสมไว้ในร่างกาย และยังขับเหงื่อได้ดีพอๆกับการอบซาวน่าเลยที่เดียว

2. บรรเทาอาการโรคไขข้อและอาการอักเสบ

พริกไทยเม็ดดำอุดมไปด้วยสารไพเพอร์รีนจำนวนมาก ซึ่งมคุณสมบัติช่วยลดอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อและอาการบวม รวมทั้งลดความเจ็บปวดของโรคไขข้ออีกด้วย นอกจากนี้ยังช่วยลดอาการอักเสบหรืออาการปวดอื่นๆได้เช่นกัน โดยนำพริกไทยเม็ดดำบดละเอียดมาผสมเคี่ยวกับน้ำมันนวด จากนั้นทาเพื่อบรรเทาอาการปวดตามจุดต่างๆ

3. กระตุ้นการทำงานของสมองและเพิ่มความจำ

เนื่องจากพริกไทยเม็ดดำเป็นสมุนไพรที่เต็มไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ เมื่อเราบริโภคในปริมาณที่เหมาะสม จะช่วยป้องกันสมองจากความเสียหายที่เกิดขึ้นตามอายุที่มากขึ้น อีกทั้งสารไพเพอร์รีนยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการจำ กระบวนการรับรู้ และลดความเสี่ยงจากการเป็นโรคอัลไซเมอร์ได้

4. รักษาอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ

จากผลการวิจัยพบว่าพริกไทยเม็ดดำสามารถช่วยกระตุ้นให้เกิดอารมณ์ทางเพศได้ และยังช่วยทำให้ระบบไหลเวียนโลหิตมีประสิทธิภาพดี ซึ่งส่งผลให้เลือดไหลเวียนโลหิตมีประสิทธิภาพดี ซึ่งส่งผลให้เลือดไปเลี้ยงอวัยวะเพศได้มาก อีกทั้งในพริกไทยเม็ดดำยังมีแร่ธาตุสังกะสีจำนวนมาก จึงเป็นการช่วยเพิ่มระดับฮอร์โมนเพศชายให้สูงขึ้น

5. บำบัดอาการติดบุหรี่

การสูดดมน้ำมันหอมระเหยที่มีส่วนประกอบของพริกไทยเม็ดดำ สามารถช่วยลดความอยากบุหรี่ได้พอสมควร เนื่องจากนักวิจัยเชื่อว่ากลิ่นของพริกไทยเม็ดดำจะให้ความรู้สึกเหมือนการสูบบุหรี่ เพื่อทดแทนสารนิโคตินในบุหรี่ได้

สมุนไพรหรือเครื่องเทศนั้นมีประโยชน์ต่อสุขภาพอย่างยิ่ง แต่ก็ควรรับประทานในปริมาณที่เหมาะสมด้วยเช่นกัน สำหรับพริกไทยเม็ดดำจะไม่เหมาะกับผู้ป่วยโรคตาและโรคริดสีดวง เพราะอาจจะทำให้อาการกำเริบขึ้นมาได้

ปกติใช้พริกไทยดำ รสร้อนแรงของพริกไทยช่วยขับลมร้ายทั้งปวงออกจากร่างกาย เมื่อลมร้ายออกไป เลือดในกายสตรีก็จะบริบูรณ์ขึ้นด้วยกล้วยน้ำไทและมะตูม ทำให้ผิวพรรณเปล่งปลั่งมีน้ำมีนวลขึ้น สรรพคุณของยาลูกแปลกแม่ก็บอกอยู่ในชื่อยาแล้วว่ายานี้ช่วยให้คุณแม่สาวสวยมีราศีขึ้นจนลูกแปลกตาจำคุณแม่ไม่ได้นึกว่าเป็นรุ่นเดียวกัน

เพราะในตำนานยาลูกแปลกแม่ก็บันทึกถึงสรรพคุณไว้ตอนหนึ่งว่า “โรคภัยหายสิ้น กายินเฟื่องฟู คนอื่นแลดู เคลิ้มแปลกตาไป… กิน (ยา) ไปจนหมด กายสดเปล่งศรี ก่อนซูบกลับพี”